dot Home - start
dot Prehistorie - Archeologie
dot Historie
dot Bewoning per erf
dot Bewoning per jaar

dot Alle straatnamen





dot Laatste wijzigingen
Stuur een e-mail aan Historisch Emmen

Logo Pre-Historisch Emmen

Oudste vermelding Emmen 1139


Sparrenlaan: Het klooster Mariënbos
  • Familie Steenbergen
  • Familie Hofkamp
  • Onze Lieve Vrouw in Amersfoort
  • Emmer-Compascuum
  • Het klooster Mariënbos
  • Familie Hooiboer

Sparrenlaan - Familie A.H. Steenbergen
  • 19xx-1935 Familie A.H. Steenbergen.

Het perceel waarop het klooster Mariënbos werd gevestigd, was tot 1935 eigendom van de familie Steenbergen.

Het perceel, sectie C6365, was oorspronkelijk groot: 4 hectare, 59 are en 90 centiare en werd bij verkoop opgedeeld. Een deel van het perceel werd verkocht aan de familie Hofkamp. Het overblijvende deel werd verkocht aan de Gemeente Emmen (legger 15247, volgnummer 982).

Albert Hendrik Steenbergen (1873-1951), geboren te Avereest was rijksveearts van beroep. Hij huwde in 1902 met Aaltje Zeubers (1875-1946). Aaltje was een dochter van Hendrik Zeubers (1845-1909), geboren te Westenesch en Hilligje Haasken (1851-1925), geboren te Noordbarge. Zij kwam aan de Hoofdstraat ter wereld. Hendrik en Aaltje Steenbergen woonden aan de Wilhelminastraat.

Uit dit huwelijk kwamen drie kinderen voort:

  • Lucas, oprichter van Machinefabriek Steenbergen.
  • Inus, ingenieur in het westen van Nederland.
  • Henk, notaris (ongehuwd).

Sparrenlaan - Familie H. Hofkamp

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Sparrenlaan 35.
Foto © OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
"Op Pottenhoesheugt" is op het deurkozijn te lezen.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Emmer Courant 31 augustus 1956.
Er is (nog) geen bewijs voor de bewoning van een pottenbakker.

  • 1935-1958 Familie H. Hofkamp.

De familie Hofkamp kocht een deel van het oorspronkelijke perceel bekend sectie C6365 aan van de familie Steenbergen (legger 15605). De transactieverkoop vond plaats in het jaar 1937.

De woning droeg de naam "Op Pottenhoesheugt". In de Emmer Courant is meerdere malen geschreven dat de naam is ontleend een pottenbakker die daar (op een hoogte) zou hebben gewoond. Hiervan is (nog) geen bewijs gevonden. De Emmer Courant van november 1935: "De naam op het huis".

"Men ziet in deze omgeving nog weinig huizen, die een naam voeren. Men aarzelt, aleer men daardoor zijn woning het cachet 'villa' verleent. En toch heeft het veel aantrekkelijks, dat een naam gekozen wordt, die iets zegt. Met het veranderen van de bouwtrant komt er ook meer van naamgeving. Zoo gaf men het landhuis van de familie Hofkamp, achter aan de Dennenlaan, de naam 'Pottenhoesheugt', die zeker niet voor iedereen duidelijk zal zijn. De beteekenis ervan voert terug in de historie, toen in de omgeving der plaats waar nu het huis staat, een pottenbakkerij of 'pottenhoes' moet zijn geweest. Door zulke namen wordt de historie verlevendigd en bewaard."

Hendrik Hofkamp (*1870) geboren te Martenshoek, liet omstreeks 1934/1935 de woning aan de Sparrenlaan 35 bouwen. Voor zijn komst naar Emmen was hij woonachtig te Den Haag.

Hendrik Hofkamp, van beroep onderwijzer en hoofd der school in Roden, huwde in 1895 te Appingedam met Trientje van der Zwaag (*1873) geboren te Opwierde (Appingedam). Bij zijn huwelijk was hij onderwijzer van beroep. Het echtpaar Hofkamp verhuisde daarna naar Roden alwaar Hendrik hoofd der school werd. Uit het huwelijk kwamen drie kinderen voort:

  • Geertje Everharda (*1896) geboren te Roden. Zij woonde van 13 mei 1946 tot 25 mei 1951 aan de Sparrenlaan maar vertrok die dag naar Maartensdijk.
  • Everharda Fenna (*1898) geboren te Roden. Zij woonde tot 5 januari 1957 aan de Sparrenlaan.
  • Agatha Pieterdina Alida (*1912). Zij huwde in 1937 te Java. Zij kwam op 5 januari 1946 naar de Sparrenlaan maar vertrok op 27 september 1946 naar Den Haag.

Dochter Everharda Fenna Hofkamp was de laatste bewoonster. Zij bleef ongehuwd en was verpleegster bij de Drentse Vereniging het Groene Kruis. Zij verkocht de ouderlijke woning aan de congregatie van de Zusters van Onze Lieve Vrouw te Amersfoort.


Amersfoort - Moederhuis van Onze Lieve Vrouw (OLV)

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Moederhuis van de OLV te Amersfoort.

De congregatie van de Zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort ontstond op 29 juli 1822 toen enkele jonge vrouwen zich in Amersfoort als religieuzen gingen wijden aan het onderwijs voor arme kinderen. Hoewel dit in de toenmalige Nederlanden niet mogelijk was, daar tijdens de regering van koning Willem I religieuze congregaties verboden waren, leefden zij zo onopvallend mogelijk in gemeenschap en begonnen toen met het geven van onderwijs.

Hun geestelijk leider, pater M. Woff, bracht hen in contact met de zusters van Onze Lieve Vrouw van Namen. Het werk van deze congregatie, die in 1804 te Amiens in Frankrijk werd gesticht door Julie Billiart, stond zeer dicht bij datgene wat de groep in Amersfoort voor ogen stond.

De dames uit Amersfoort noemden zich, vanwege de moeilijke omstandigheden, Firma van Werkhoven & Cie, naar één der eerste zusters Maria van Werkhoven en "exploiteerden" een onderwijsinstituut. In werkelijkheid waren zij echter zusters van Onze Lieve Vrouw en leefden zij volgens de regel van de zusters van Onze Lieve Vrouw van Namen.

Aan het einde van een moeilijke beginperiode behoedden drie zusters de congregatie voor de ondergang en maakten een nieuwe start. Deze zusters: Joseph en Agnés Kisters en Brigitte Hans getuigden in 1840: "Wij hebben ons met ons drieën verbonden en hebben het huis gekocht met kinderlijk vertrouwen op de zegen van onze hemelse Vader, om ons voorgoed aan de opvoeding der jeugd te wijden en aan de onderrichting van arme kinderen".

In Jullie Billiart (1751-1816) zagen de zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort een vrouw die de goedheid van God op een uitzonderlijke manier had ervaren. Haar uitroep "Wat is God toch goed" keerde telkens bij haar terug uit verbazing over Hem. Het laten zien van de goedheid van God maakte zij tot haar levenstaak hetgeen aanstekelijk werkte op andere vrouwen, die samen met haar de uitdaging van de tijd aangingen. Die tijd was de Franse revolutie en zij koos in deze periode voor de materieel en geestelijk verwaarloosde jeugd, die zij zonder enig onderwijs en christelijke vorming door het leven zag gaan. Tegen de zienswijze van de bisschop in, wou zij niet binden aan een bisdom. Zij verzette zich tegen de, in die tijd gebruikelijke, immobiliteit van zusters waardoor deze niet daar konden gaan waar de nood hen riep. Ook was zij tegen het onderscheid tussen lekenzusters en koorzusters.

Noot: Een lekenzuster is de nenaming voor een vrouwelijke religieuze die bij haar intrede in de orde geen onroerend goed of geld had meegebracht en niet gestudeerd had. Zij nam niet deel aan het koorgebed, en in plaats van het brevier bad zij een aantal Onze Vaders. Zij vervulde in het klooster doorgaans taken van huishoudelijke aard. Bron: www.encyclo.nl.

Bron: Zuster J. van Breemen en F. van Dortmont van de OLV Amersfoort.


Emmer-Compascuum - Pensionaat Onze Lieve Vrouw (OLV)

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Pensionaat te Emmer-Compascuum.
Foto: © OLV Amersfoort.

Jaren voordat het klooster aan de Sparrenlaan in gebruik werd genomen, werkten er al Zusters van de OLV vanuit hun pensionaat te Emmer-Compascuum. Vanuit de rooms-katholieke kerk was de OLV gevraagd om ook in deze omgeving vorm te geven aan het katholieke onderwijs. De Zusters waren in eerste instantie niet erg welkom in Emmer Compascuum, de omringende buren zagen bijvoorbeeld liever een fabrikaat in het pand. De burgemeester van Emmen kwam er aan te pas om de sluimerende onvrede op te lossen. Eén van de Zusters die nog bij naam bekend is, was zuster Maria G. van Rijn (1890-1936) geboren te Maarseveen. Haar kloosternaam was Zr. M. Damasa.

Het pensionaat, dat de naam Mariahof droeg, werd in 1925 door Onze Lieve Vrouw in gebruik genomen en stond aan het Hoofdkanaal Oostzijde, naast de rooms-katholieke kerk H. Willehadus. In 2001 verlieten de laatste zusters het klooster, maar het bleef nog tot 1 september 2006 op naam staan van de Congregatie van de Zusters van OLV. Die dag passeerde de verkoopakte na jaren van leegstand. Na verkoop werd het statische pand in gebruik genomen door de Stichting Acts uit Emmer-Compascuum.

De website www.emmen.nu berichtte op 15 juni 2006:

"Voormalig klooster wordt een opvangcentrum."

"Het voormalige klooster Mariahof aan het Hoofdkanaal oz in Emmer-Compascuum wordt een opvangcentrum per 1 september 2006. Het klooster is gekocht door twee onbekende mannen uit Noord Brabant. Stichting Acts uit Emmer Compascuum huurt het voormalige klooster om te exploiteren als opvangcentrum voor mensen met onder andere een alcohol en drugsverleden. Vele jaren is het Mariahof in eigendom geweest van de Congregatie van de Zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort. Vijf jaren geleden vertrokken de laatste zusters en sindsdien staat het pand te koop."

"Stichting Acts, een initiatief van Cees en Jannette Petersen uit Emmer-Compascuum, huurt het pand. De bedoeling is om in totaal 45 kamers in te richten. 'We beginnen met de verhuur van 10 kamers op 1 september' zegt Jannette Petersen. 'Stichting Acts wil mensen gaan opvangen die een problematisch verleden hebben. Iedereen kan bij ons aankloppen. De normen en waarden van het evangelie vormen een belangrijk onderdeel van ons plan van aanpak. We bieden de mensen een dak boven het hoofd en zorg en hulp.' Hoe de omgeving zal reageren op de plannen weet ze niet. 'Uit een gesprek met de gemeente Emmen is gebleken dat het bestemmingsplan ons initiatief toelaat. We hebben dus de vrije hand.' "

Vanuit Emmer-Compascuum reisde een viertal zusters als forensen op en neer naar Emmen. Deze zusters waren:

  • Zuster Theresita Maria,
  • Zuster Joseph Marie,
  • Zuster Theodorie,
  • Zuster Feliciana.

Zij waren reeds geruime tijd in Emmen werkzaam; de eerste twee werkten aan de Bernadetteschool aan de Sparrenlaan, de laatste twee aan de rooms-katholieke kleuterschool aan de Meerstraat.

Bron: Zuster J. van Breemen en F. van Dortmont van de OLV Amersfoort.


Sparrenlaan - Het klooster Mariënbos

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto: © OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto: © OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto: P. Mooiboer.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto: P. Mooiboer.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Ombouw van de garage tot kapel.
Foto: © OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
De kapel is gereed om te worden ingewijd.
Foto: © OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Mgr. Nierman op weg naar de kapel.
Foto: © OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Inwijding van de kapel.
Foto: © OLV Amersfoort.

  • 1956-19xx Klooster Mariënbos.

Het perceel met woning die in 1956 door de stichting Onze Lieve Vrouw (OLV) werd aangekocht, is bekend als perceel sectie L336 (legger 10535) groot 14 are en 10 centiare.

Op vrijdag 22 juni 1956 maakte Zr. Ter Engelen intern bekend dat "Sparrenlaan 35" te koop was. Pas twee maanden later kwam het nieuws naar buiten. De Emmer Courant van 31 augustus 1956: "Aan Sparrenlaan wordt zusterklooster gevestigd - 'bezwaarlijke' toestand opgeheven".

Noot: Met de 'bezwaarlijke toestand' werd waarschijnlijk het dagelijkse op en reizen van het viertal zusters bedoeld.

"Waarschijnlijk nog voor het einde van het jaar zal het zusterklooster aan de Sparrenlaan op officiële en plechtige wijze in gebruik worden genomen. Hiermede zal dan tegemoet worden gekomen aan een "bezwaarlijke toestand" en zal een reeds lang gekoesterde wens in vervulling gaan."

"Voor dit doel, de huisvesting van vier in onze plaats werkzame religieuzes, is aangekocht de woning Sparrenlaan 35, thans bewoond door zuster E.F.Hofkamp."

"De goedkeuring tot het aankopen van het pand kwam deze week af. Dit pand wordt zeer geschikt geacht voor de huisvesting van de vier zusters. Het ligt niet in de bedoeling het pand te verbouwen. Alles zal zoveel mogelijk in tact worden gelaten."

"Het moet niet worden uitgesloten dat het aantal zusters dat in het pand zal worden gehuisvest in de nabije toekomst zal worden uitgebreid."

"Op dezelfde plaats aan de Sparrenlaan heeft indertijd een pottenbakker gewoond, en daaraan herinnert de naam "Op Pottenhoesheugt" welke naam boven de ingang van het gebouw is aangebracht."

Noot: de bewoning door een pottenbakker is (nog) niet aantoonbaar.

Op 16 juli 1956 was er een "angstig intermezzo" zo schreef een zuster in haar dagboek en zij vervolgde: "gelukkig werd de koop gesloten op 4 januari 1957".

Op 16 januari 1957 nam Moeder Overste Henriëtte haar intrek in huize Mariënbos. Zeven zusters waren haar al voorgegaan.

De Emmer Courant van 28 augustus 1956: "De Zusters van Amersfoort hebben zich nu definitief in het huis 'Op Pottenhoesheugt' gevestigd. De naam van het huis is nu Mariënbos. Het convent bestaat voorlopig uit zeven zusters; moeder overste, een zuster voor de huishouding, drie zusters voor de Bernadetteschool en twee voor de kleuterschool. "

"De garage van het huis wordt omgebouwd tot kapel en als dat gebeurd is, is het klooster compleet. Het allerheiligste zal daar dan worden bewaard, en één keer per week is er een heilige mis. De andere dagen van de week zullen de zusters deelnemen aan de godsdienstoefeningen in de parochiekerk."

"Deze nieuwe vestiging in Emmen is zeker vermeldenswaard, aangezien er tegenwoordig vanwege het teruglopen van het aantal kloosterzusters weinig nieuwe vestigingen meer plaats vinden."

Voor de ombouw van de garage tot kapel werd architect Van Riel ingehuurd. De bouw werd uitgevoerd door bouwbedrijf Roling uit Erica. Volgens de planning zou de verbouw zes weken duren, maar door onbekende omstandigheden liepen de werkzaamheden uit tot zes maanden.

Toen de kapel klaar was kon het klooster worden ingezegend en de kapel ingewijd. Speciaal hiervoor kwam bisschop mgr. P.A. Nierman over uit Groningen. De Emmer Courant van xx-xx-1957: "Bisschop zegende zusterklooster in aan Sparrenlaan te Emmen."

"Voor de zusters van O.L.Vrouw aan de Sparrenlaan was het gisteren een grote dag. Tegen vijf uur arriveerde bij het klooster Mariënbos Mgr. P.A.Nierman, bisschop van Groningen. Na een korte ontvangst zegende de bisschop het klooster in en en verrichtte hij de inwijding van de kapel."

"De bisschop werd begroet door algemeen overste van de zusters van Amersfoort, zuster M. Theophile, die vergezeld was van haar assistente zuster Therisiana, Hierna drukte de bisschop de hand van de moeder overste van het klooster zuster Henriëtte M., waarna hij zich aan de zes andere zusters liet voorstellen. Ook de moeder overste Luciana en zuster Josephta uit Emmer Compascuum waren aanwezig."

"Na een kort gebed in de kapel werd het klooster ingezegend. Hierna volgde de inwijding van de kapel en de wijding van de kruisjes boven de kruiswegstaties. Bij iedere statie verwijlde de bisschop in stil gebed, waarna hij met de zusters een Onze Vader en Weesgegroet bad. De bisschop werd assistentie verleend door zijn secretaris en pastoor W.L.H.Kuiper uit Emmen."

De eerste officiële gemeenschappelijke avond in Mariënbos was op 19 januari 1957.

Eén van de bewoners in de kloostertijd was Magdalena G.Chr. Thien. Zij kwam uit een degelijk en vroom onderwijzersgezin te Zenderen. Samen met haar zus trad ze toe tot de Zusters van OLV. Twee van haar broers werden Karmeliet. Eén van deze broers was "pater Thien" die veel voor de katholieke jeugd in Emmen heeft betekend. Naar hem is het voormalige jeugdgebouw Pawithie (Pater Wiro Thien) aan de Sparrenlaan genoemd.

Bron: Zuster J. van Breemen en F. van Dortmont van de OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto 1957: © OLV Amersfoort.

Op de foto links staan:

  • Zr. Agnes Witteman,
  • Zr. Henriëtte van Kesteren,
  • Zr. Feliciana van Wegen,
  • Zr. Kotska van de Linden,
  • Zr. Damiani Robben,
  • Zr. Francine van Dortmont.

Zr. Francine heeft van 1956 tot 1973 in Mariënbos gewoond. Daarna heeft zij haar werkzaamheden vele tientallen jaren in Brazilië verricht. Terug in Nederland heeft Historisch Emmen haar gesproken, samen met zuster Jacqueline van Breemen. Uit dit gesprek bleek dat zusters van de OLV redelijk vooruitstrevende vrouwen waren geweest en nog waren. Zuster Francine was gedurende vier jaar geen Moeder Overste voor de Zusters, maar Algemeen Moeder, een voorbeeld van vooruitstrevendheid. In het op 15 mei 2009 gehouden gesprek gaven ze voorzichtige bewoordingen min of meer aan dat condoomgebruik en homofilie in hun ogen zaken waren waar Rome veel te terughoudend over was.

Bron: Zuster J. van Breemen en F. van Dortmont van de OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto 1957: © OLV Amersfoort.

Van links naar rechts:

  • Zr. Catharina Labouré,
  • Zr. Agneta Witteman,
  • Zr. Henriëtte van Kesteren,
  • Mgr. P.A. Nierman,

Bij het gesprek was ook pastoor W.L.H. Kuiper aanwezig.

Bron: Zuster J. van Breemen en F. van Dortmont van de OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto 1958: © OLV Amersfoort.

Met z'n allen voor de deur van huize Mariënbos.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto 1959: © OLV Amersfoort.

De Zusters beschikten eind november 1959 over een radio, een bandrecorder en een pick-up. Regelmatig beluisterden ze de 45 toeren plaatjes. De zusters op de voorgrond kijken en luisteren naar "Zie ginds komt de stoomboot en andere liederen".

Bron: Zuster J. van Breemen en F. van Dortmont van de OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto 1962: © OLV Amersfoort.

In 1962 kregen de Zusters een nieuwe auto.

Bij de Volkswagen Kever staan o.a. Moeder Overste en Zr. Theresiana.

Bron: Zuster J. van Breemen en F. van Dortmont van de OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto: © OLV Amersfoort.

In de weide, rechts naast het klooster, graasden enige koeien.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto: © OLV Amersfoort.

Bij mooi weer mochten de konijnen Keesje en Kareltje het gras kort houden.

Bron: Zuster J. van Breemen en F. van Dortmont van de OLV Amersfoort.


Sparrenlaan - Familie P. Hooiboer

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto: © OLV Amersfoort.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto: P. Hooiboer.

Sparrenlaan nonnen klooster Mariënbos
Foto: P. Hooiboer.

  • 19xx-heden Familie Hooiboer.

 
Neemt u tekst over? Vermeldt u dan ook de bron? (www.historisch-emmen.nl) Dank!